λίγες λέξεις για την Jocy de Oliveira
Οι σειρές Recollection GRM (της Editions Mego) και Early Electronic Series (της Sub Rosa) έκαναν σημαντική δουλειά για την επαναγνωριμία του κοινού της μουσικής με περισσότερο ή λιγότερο γνωστά μουσικά έργα της avant-garde και της πρώιμης ηλεκτρονικής σύνθεσης. Ενίοτε και πρώτη γνωριμία με ακυκλοφόρητα ως τώρα έργα. Δεν είναι οι μοναδικές ή οι πρώτες εταιρίες που επιχειρούν κάτι τέτοιο, αλλά νομίζω πως είναι οι μεγαλύτερες και κατάτι μαζικότερες. Μεγάλο ποσοστό των νέων δίσκων που κόβονται λοιπόν, ειδικά στους πειραματικούς χώρους, κινείται σε αυτό το κλίμα, με περισσότερα ή λιγότερα οφέλη για τη μουσική την ίδια. Στα λιγότερα μπαίνει η αστεία υπερκοστολόγηση (που είναι και ο λόγος που το βινύλιο θα ξαναπεθάνει) και μερικές πραγματικά κακές ηχογραφήσεις σε ακόμα χειρότερες εγγραφές, ένα λογικό επακόλουθο της ανάγκης για ποσότητα. Τα περισσότερα όμως είναι περισσότερα: μέσα σε όλο αυτό θα βρεις τις πραγματικά μεγάλες στιγμές της μουσικής. Και αυτό είναι τόσο ανεκτίμητο που εκμηδενίζει τα όποια αρνητικά κουβαλάει μαζί του.
Πριν λίγο καιρό ο κόσμος είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με το Estórias Para Voz, Instrumentos Acústicos e Eletrônicos LP της Jocy de Oliveira. Η περίπτωσή της δεν είναι εντελώς άγνωστη, τουλάχιστον για τον προσεκτικό μελετητή των καταλόγων της Creel Pone (ανεπίσημο/bootleg cd-r label του μέγιστου Keith Fullerton Whitman που έχει επανακυκλοφορήσει τα πάντα μόνος του πριν απο όλους) καθώς και της ReR Megacorp (εκπληκτική και ιστορική εταιρία του Chris Cutler των Henry Cow). Επειδή το γεγονός πως το έργο ενός καλλιτέχνη δεν είναι εντελώς άγνωστο δε συνεπάγεται φυσικά πως είναι και γνωστό, η BLUME, ένα παρακλάδι της Die Schachtel, η εταιρία δηλαδή πίσω από το Soundohm, το μεγαλύτερο mailorder πειραματικού ήχου στην Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο, κάνει την κίνηση ματ και φέρνει στο φως ένα πραγματικό διαμάντι της σύγχρονης μουσικής.
Η Jocy de Oliveira γεννήθηκε το 1936 στη Βραζιλία και έχει κυκλοφορήσει πάνω απο 20 έργα, τα περισσότερα εκ των οποίων για θέατρο και όπερα. Ξεκίνησε ως πιανίστρια σε κονσέρτα κλασικής μουσικής, για να συνεχίσει τις σπουδές της ως μαθήτρια του Stravinsky στην Αμερική. Πρωτοπαρουσίασε έργα των Berio, Santoro, Cage και Ξενάκη που γράφτηκαν ειδικά για εκείνη. Βραβεύτηκε πολλάκις για το μουσικό και ερευνητικό της έργο και είναι μόνιμο μέλος της Μουσικής Ακαδημίας της Βραζιλίας. Έχει γράψει τέσσερα βιβλία σχετικά με τη μουσική και τον ήχο απο το 1959 ως το 2003. Το 1968 συνεισέφερε με κείμενά της στο Source Magazine, ένα περιοδικό που εκδίδετο απο το 1967 ως το 1973 απο καθηγητές και μαθητές του πανεπιστημίου της California. Ήταν μια από τις τρείς γυναίκες που κατάφεραν να συνεισφέρουν στο Source (μαζί με τις Pauline Oliveros και Annea Lockwood) και η μοναδική απο τη Λατινική Αμερική.
Ίσως το σήμαντικότερο απο όλα όσα μαθαίνουμε μέσα απο αυτό το κύμα επανακυκλοφοριών να είναι τα έργα των γυναικών που αντιμάχονταν τα τέρατα του ιδιαιτέρως ανδροκρατούμενου χώρου της avant-garde και κατάφεραν να μεγαλουργήσουν παρόλλα αυτά.
Το Estórias Para Voz, Instrumentos Acústicos e Eletrônicos είναι ένα έργο που χτίζεται γύρω απο τη φωνή της Oliveira σε μια εντελώς free vocal λογική. Μην φανταστείτε όμως πως μιλάμε για ένα -αμιγώς- sound poetry δίσκο, καθώς η μουσικότητα έχει τη δική της ιδιαίτερη θέρμη και τα κομμάτια είναι τοποθετημένα έτσι ώστε να διατηρούν τα χαρακτηριστικά μιας αξιοσημείωτης αφήγησης, σε μια κάποια χαλαρή αντιδιαστολή με τον free χαρακτήρα που παρόλλα αυτά εκλαμβάνεις ακέραιο. Και αυτό είναι ίσως το πιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του δίσκου, ο έντονος συναισθηματικός του λυρισμός σε ταυτόχρονη δράση με τον ηλεκτροακουστικό του χαρακτήρα. Το βιολί και τα συνθεσάιζερ, τα κρουστά, αλλά κυρίως το prepared piano που έχει κάπως πιο κυρίαρχο ρόλο συνθετικά χτίζουν την drone ambience πάνω στην οποία η φωνή λέει όλη την ιστορία της Jocy de Oliveira. Θεωρείται σπουδαίος δίσκος της ηλεκτροακουστικής μουσικής.
Προσωπικά είναι απο τους ωραιότερους δίσκους που έχω ακούσει στη ζωή μου, και αποτελεί χαλαρά τη σημαντικότερη επανακυκλοφορία του 2017, και αυτό είναι μέγιστο κατόρθωμα σε μια χρονιά όπου είχαμε επίσης τα Ambiances / Images του Knud Viktor, to Dé-coll/age Musik του Wolf Vostell, to Riflessi του Riccardo Sinigaglia, το Petite symphonie intuitive pour un paysage de printemps του Luc Ferrari και το OH Audiopoems του Henri Chopin μεταξύ άλλων.
Το Estórias Para Voz, Instrumentos Acústicos e Eletrônicos ηχογραφήθηκε στα τέλη της στρατιωτικής δικτατορίας της Βραζιλίας, επι προεδρίας João Figueiredo, στα τέλη των 70’s, για να κυκλοφορήσει το 1981 στην εταιρία Fermata Indústria Fonográfica Ltda. Είναι φυσικό πως τα περισσότερα χαμένα avant-garde έργα της Βραζιλίας τα πήρε κάπως η μπάλα και ακούστηκαν (όσο ακούστηκαν) σχεδόν αποκλειστικά εντός συνόρων. Θα ήθελα πάρα πολύ να αποκατασταθεί και το υπόλοιπο έργο της Jocy de Oliveira. Και αν γίνεται και το A Arte Dos Sons, μοναδική δουλειά (απο όσο ξέρω) του βραζιλιάνου Rodolfo Caesar, της ίδιας περίπου εποχής.
sonic death monkey 