themes
Έχετε ακούσει ποτέ ένα album που από την πρώτη ακρόαση να οριοθέτησε από εκεί και πέρα την σχέση σας με την μουσική; Νομίζω ότι στους περισσότερους ανθρώπους που αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην μουσική, στην ερώτηση «Ποιο είναι το αγαπημένο σας album;», η απάντηση έρχεται αμέσως και με απόλυτη βεβαιότητα. Έχουν περάσει δέκα χρόνια πλέον από την πρώτη ακρόαση του δίσκου που κερδίζει τη συγκεκριμένη θέση για μένα. Δεν ήταν η πρώτη μου επαφή με τους Ulver, αυτή είχε έρθει λίγο καιρό πριν με την επανακυκλοφορία του «Kveldssanger», αλλά ήταν σίγουρα ο δίσκος που σε μια στιγμή άλλαξε όλη την οπτική μου πάνω στο πώς αντιμετωπίζω την μουσική. Ήταν ο δίσκος που από εκείνη την πρώτη ακρόαση και μετά θα απαντούσε με σιγουριά στην προαναφερθείσα ερώτηση. Δέκα χρονια μετά, ο δίσκος αυτός προξενεί το ίδιο ισχυρές ανατριχίλες σε κάθε ακρόασή του, με κάνει να επιβεβαιώνω την λατρεία μου για το δίσκο, το συγκρότημα και τελικά την ίδια την μουσική. Ας μιλήσουμε για το «Themes From William Blake’s The Marriage Of Heaven And Hell» κυρίες και κύριοι.
Ας βάλουμε όμως πρώτα τα πράγματα στο κατάλληλο ιστορικό σημείο. Πλησιάζουμε το τέλος της δεκαετίας του 90 (της δεκαετίας μας εδώ που τα λέμε – αφού όσοι γεννήθηκαν στις αρχές των 80s, τότε μεγάλωσαν ουσιαστικά). Δεν θα κάτσω να αναλύσω το τι έγινε στη μουσική σε αυτή τη δεκαετία γιατί θα μας πάρει κανένα χρόνο και δεν θα μπορέσω να το κάνω και σωστά. Ας πούμε απλά ότι μέσα σε αυτά τα χρόνια, ξεχάστηκε η αισθητική των 80s, πολλά ωραία πράγματα δημιουργήθηκαν, έγιναν γνωστά (και μερικές φορές πέθαναν) και μια νέα μουσική γενιά δημιουργήθηκε (για καλό ή κακό). Για τους ίδιους τους Ulver τα τέλη των 90s έφερνα ακόμα πιο κοσμογονικές αλλαγές. Οι Ulver προήλθαν από το ευρύτερο black metal κίνημα (αν και χάραξαν μια αρκετά δικιά τους πορεία από την αρχή) και το ’97 μόλις είχαν κυκλοφορήσει το δίσκο που έκλεινε την πρώτη θεματική (μουσικά και στιχουργικά) τριλογία τους με το «Nattens Madrigal» (αρκετά ειρωνικά το μόνο τους σε «μεγάλη» εταιρεία), το δίσκο που ηχητικά ήταν το tribute τους στον παγωμένα ωμό ήχο των Darkthrone (και που σε μια δεύτερη στιγμή ειρωνίας περιέχει μερικές από τις καλύτερες μελωδίες που έχουν γράψει ποτέ – όσο μπορούν να ακουστούν κάτω από την συγκεκριμένη παραγωγή).
Κάπως έτσι φτάνουμε στη δημιουργία του «Themes…», το οποίο ήρθε από εκεί που δεν το περίμενες κανείς (κάτι στο οποίο σίγουρα συνείσφερε και το γεγονός ότι δεν υπήρχε καμιά πληροφορία για το τι θα ήταν ο νέος τους δίσκος). Το «Themes…» και μόνο ως σύλληψη θα έμοιαζε καταδικασμένο σε αποτυχία, καθώς εδώ που τα λέμε ποιοι είναι οι Ulver (πέρα από μια ταλαντούχα black metal μπάντα) που θα τολμήσουν να αγγίξουν το έργο του Blake και να μελοποιήσουν το μεγαλύτερο δημιούργημά του. Αν και μιλούσαν για μεγαλομανία αρκετά χρόνια μετά στο «Blood Inside», η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν θα ξεπεράσουν τη μεγαλομανία που οδήγησε στην απόφαση δημιουργίας αυτού του δίσκου. Πέρα όμως από τη «φιλοσοφική» δυσκολία του να ανταπεξέλθουν σε όλα αυτά που χρειαζόταν μια τέτοια απόπειρα, ακόμα και τεχνικά ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα αφού μιλάμε για ένα τεράστιο ποίημα χωρίς αναμενόμενη δομή. Δεν ξέρω αν και οι ίδιοι οι Ulver μπορούσαν τη στιγμή της δημιουργίας του να φανταστούν το τι ακριβώς θα ήταν το αποτέλεσμα.
To «Themes…» είναι με χαώδη διαφορά από το δεύτερο ο δίσκος των Ulver που του ταιριάζει περισσότερο ο χαρακτηρισμός του πειραματικού, όχι γιατί οι μουσικές που χρησιμοποίησαν ήταν ακραίες ή περίεργες ή οτιδήποτε άλλο αλλά γιατί ο συνδυασμός τους ήταν τόσο αναπάντεχα τέλειος που έγινε ο ο ορισμός της φράσης «the sum is greater than its parts». Για να είμαστε πιο ακριβείς «much much much much greater». Στα δυο cd που απαρτίζουν το album (τι κρίμα να μην έχει κυκλοφορήσει σε βινύλιο – και δεν μιλάω για βλάκωδεις limited editions), οι Ulver τραβάνε μουσικές από πολλά σημεία των 90s (και όχι μόνο). Ευτυχώς δεν χτίζουν γύρω από ένα σταθερό πυρήνα (λάθος που έκανα πολλές φιλόδοξες «metal» μπάντες στις πειραματικές τους απόπειρες κατά καιρούς), αλλά αντιμετωπίζουν το κάθε είδος ξεχωριστά, όντας εξίσου σημαντικό με τα υπόλοιπα, ανακαλύπτοντας τα χαρακτηριστικά του και εστιάζοντας τις προσπάθειές τους στο δέσιμο των ξεχωριστών κομματιών του παζλ. Από μια δεξαμενή βγάζουν μουσικές electronica (αγγίζοντας idm όρια σε φάσεις), trip hop (περίσσότερο Massive Attack από ότι Portishead – άρα και με dub προεκτάσεις) το οποίο χτίζεται πάνω σε beats που θα έκανα περήφανους τους μεγάλους του είδους, drum ‘n’ bass ακροβασίες, industrial, ambient ατμόσφαιρες σε πολλά ιντερλούδια (και όχι μόνο), progressive και art rock προσεγγίσεις ειδικά στις ερμηνείες της κιθάρας μέσα στο δίσκο, ακόμα και metal (ίσως και black metal) ψήγματα για να διατηρήσουν το όλο κατασκεύασμα σε επαφή με τις βάσεις του παρελθόντος. Για όλα αυτά οι Ulver έχουν να παρουσιάσουν την, ίσως, πιο εντυπωσιακή τους σύνθεση, αφού τους Kristoffer Rygg, H?vard J?rgensen (στις κιθάρες), Hugh Steven James Mingay (στο μπάσο), Erik Olivier Lancelot (στα drums και το φλάουτο) και Knut Magne Valle (επίσης στις κιθάρες) έρχεται να προστεθεί ο Tore Ylwizaker, ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεται κατά ένα τεράστιο ποσοστό (για μένα τουλάχιστον) το ηλεκτρονικό μεγαλείο της από τότε και μετέπειτα μουσικής πορείας του συγκροτήματος. Εκτός από αυτούς δε, στήνεται ένα γενικότερο πανηγύρι στις guest εμφανίσεις στα φωνητικά του δίσκου, όπου κάνουν περάσματα μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της νορβηγικής σκηνής (Samoth, Ihsahn, Fenriz) σε ένα απελευθερωτικά μεγαλειώδη ρόλο ανάλογα με εκείνον που είχαν ανάλογοι μουσικοί στο «Department Of Apocalyptic Affairs» των Fleurety (ίσως μιλήσουμε και γι’ αυτο μια μέρα), οι οποίοι κάνουν το κλείσιμο του δίσκου με το «Song Of Liberty» μια κορύφωση ανευ προηγουμένου. Περισσότερο όμως και από αυτά τα ονόματα, την παράσταση κλέβει η ερμηνεία της (μέχρι τότε αγνώστων λοιπών στοιχείων) Stine Gryt?yr που προσφέρει το θηλυκό στοιχείο που απαιτεί η ίδια η ποίηση του Blake για την ολοκλήρωση του συνόλου. (κάνουμε μια μικρή παρένθεση εδώ και αναφέρουμε ότι μετά από τη συμμετοχή της στο album η εν λόγω δεσποσύνη κυκλοφόρησε το 2001 ένα δίσκο με κάποιους Stone-O-Saurus που πολύ θα θέλαμε να ακούσουμε). Και για να δείξουν οι Ulver πόσο καλά έχουν σκεφτεί την δημιουργία του δίσκου, μετά από όλη την αποθεωτική τρικυμία του «Song Of Liberty» μας χαρίζουν 20 λεπτά απόλυτης σιωπής για να κλείσουν το δίσκο αμέσως μετά ψυθιριστά με τις τελευταίες λέξεις του «Marriage Of Heaven And Hell». Πώς να μην παραδοθείς ολοκληρωτικά σε αυτό το δημιούργημα μετά;
Παρά το γεγονός ότι ο δίσκος μοιάζει από την φύση του προορισμένος να μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο ως ένα ενιαίο σύνολο (πράγμα που σαφώς δεν είναι κακό), αν το ακούσει κάποιος ξανά και ξανά συνειδητοποιεί ότι περιέχει και δυο από τις καλύτερες αυτόνομες συνθέσεις που έχουν γράψει οι Ulver. Τα «Proverbs Of Hell» και «A Memorable Fancy Plates 17-20» είναι οι δυο κορυφές ενός δίσκου του οποίου η συνολική αξία τις κάνει ακόμα πιο ξεχωριστά εκπληκτικές.
Δεκα χρόνια μετά την πρώτη ακρόαση ακόμα προκαλεί επιφωνήματα θαυμασμού το πόσο άξιο των περιστάσεων και των απαιτήσεων στάθηκε το μουσικό κομμάτι αυτού του έργου. Την ποίηση του William Blake συνάντησε το όραμα μερικών τύπων από την Νορβηγία και την κοίταξε στα μάτια και κατάφερε να σταθεί όρθιο δίπλα της. Έτσι αναπόφευκτα το αποτέλεσμα ξέφυγε ακόμα και από τα όρια του αριστουργήματος. Και αυτό με κάνει ακόμα και σήμερα, δέκα χρόνια μετά, να χαμογελάω με την ίδια δύναμη απέναντι στο πόσα μπορεί να μου δώσει η μουσική. Και ευτυχώς δεν μείναμε εκεί, οι Ulver από τότε μας έχουν δώσει πάρα πολλά και έχουν δημιουργήσει πανέμορφη μουσική. Οι εποχές μπορεί να άλλαξαν αλλά η γοητεία τους παρέμεινε δυνατή.
Α και που είστε! Ετοιμάζονται να παίξουν live το Μάιο.
«One thought. fills immensity.
Always be ready to speak your mind, and a base man will avoid you.
Every thing possible to be believ’d is an image of truth.»
sonic death monkey 