Greeks do it better
‘Ενα συνηθισμένο νυσταγμένο πρωινό Σαββατοκύριακου με την ανιψιά μου απαρτίζεται από παρακολούθηση παιδικών στην τηλεόραση – με την Ντόρα την Εξερευνήτρια να κατέχει την δεύτερη θέση προτίμησης μας – κατανάλωση δημητριακών με γάλα και μια θεία στον καναπέ να σερφάρει σαν δαιμονισμένη πάνω σε κύματα ψυχεδέλειας παρακολουθώντας την Ντόρα που έχει μονίμως ένα σάκο στην πλάτη, να προσπαθεί να εξηγήσει σε κάτι που μοιάζει με φούσκα (;;;), προς τα πού βρίσκεται ο λόφος (;;;;). Επειδή το σόνικντεθμάνκη σέβεται τους αναγνώστες του οφείλω να σας πληροφορήσω πως κάθε επεισόδιο της Ντόρας συμπεριλαμβάνει και μικρές ασκησούλες για τους σαδιστές τηλεθεατές της και πως οι απαντήσεις σε αυτές τις ασκησούλες δίνονται επί τόπου και στα…Ισπανικά. Την πρώτη φορά που έκατσα να μοιραστώ αυτή την εμπειρία με την ανιψιά μου, την άκουσα (κατάπληκτη) να δίνει τις απαντήσεις και αυτή στα Ισπανικά, χωρίς διόλου να διστάζει να λέει τις λέξεις παρ’όλο που ήταν σε μια γλώσσα που (από τις τρεις που είτε γνωρίζει να μιλάει είτε να ακούει) δεν ξέρει. Για κάποιο άγνωστο λόγο αναρωτήθηκα εκείνη τη στιγμή, αν η ελληνική μουσική, οι στίχοι, οι συγχορδίες, οι κλίμακες που χρησιμοποιεί συνήθως η ελληνική μουσική, θα της καθόταν τόσο άνετα όπως τα λόγια μιας Ντόρας. Χμ…η ελληνική μουσική.
Το 50% των ακουσμάτων μου στις ηλικίες 9-14 περίπου, ήταν ελληνικά.Μέχρι δηλαδή τη στιγμή που η ελληνική σκηνή άρχισε να ανακαλύπτει πως συνδέεται το star system και η μουσική ή πώς ένας μουσικός μπορεί να γίνει μέρος ενός υποτιθέμενου, εκολαπτόμενου star system. Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Λοίζος, Γιάννης Πάριος (ακούω δόντια να τρίζουν), Χάρις Αλεξίου, Δημήτρης Μητροπάνος, Ρένα Κουμιώτη, Μπιθικώτσης, Γιώργος Ζαμπέτας, Αντώνης Βαρδής, Μακεδόνας, Πρωτοψάλτη και κατά ένα μεγάλο ποσοστό λόγω καταγωγής Σμυρνέικο και Ποντιακό παραδοσιακό τραγούδι. Στα 13 ανακάλυψα την αγάπη μου για την τζαζ και τους Nirvana και από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα είναι βαρετά.
Χωρίς περισσότερα λόγια από αυτά που έχω πει ήδη, περνούσαν τα χρόνια και μαζί τους πολλές μουσικές μόδες. Στις ξένες σκηνές του κόσμου, τραγουδιστές πέθαιναν, καινούριοι γεννιούνταν, συγκροτήματα το διέλυαν, καινούρια μαζεύαν τα σπασμένα και η ελληνική μουσική πήγαινε σταθερά από το κακό στο χειρότερο. Η εγχείρηση εισαγωγής star system πέτυχε, αλλά ο ασθενής απεβίωσε. Κι όμως απόψε, καθώς ακούω την φωνή του Θηβαίου να τραγουδάει Λοίζο και τον Μάλαμα να τραγουδάει Καζαντζίδη βρίσκομαι για ακόμη μια φορά στην θέση να θέλω ο ασθενής να σηκωθεί από το νεκροτομείου του καλλιτεχνικού ΙΚΑ και να μοιράζει σφαλιάρες. Σε παλιότερες – ελάχιστες, να σημειώσω – συζητήσεις μου για το ελληνικό τραγούδι και για την φύση και τον ρόλο του κατακαημένου εθνικού μας οργάνου, του μπουζουκιού, έφτανα σε αδιέξοδο. Όχι γιατί θεωρώ πως οι Έλληνες είναι πραγματικά –και αυτό αποδεικνύεται από γεγονότα, εάν θέλει κάποιος να το στηρίξει ιστορικά – ένας μουσικός λαός, που και έχει τραγουδήσει τη ζωή του και έχει συνθέσει τα σφάλματά του, τα κουσούρια του και τις συνήθειές του. Όχι γιατί θεωρώ πολλούς (παλιότερους αλλά και μεταγενέστερους) Έλληνες μουσικούς πραγματικές ιδιοφυίες, καλλιτέχνες με λαρύγγια που νομίζεις πως θα ακούγονται για πάντα, συνθέτες τέτοιας εμβέλειας, δημιουργικότητας και φαντασίας που όσες φορές και να ακούσεις τα δημιουργήματά τους, πάντα σε αφήνουν με κάτι καινούριο. Εκείνο το πρωινό στον καναπέ με την ανιψιά μου, θυμήθηκα ότι όταν ήμουν ακόμα σε ηλικία που σήκωνα νανούρισμα (αν τερματίζεται ποτέ αυτή η ηλικία) η μάνα μου μου ψιθύριζε μια μελωδία ανατολίτικη, πάντα σε ελάσσονα κλίμακα, γεμάτη με σχεδόν ρεμπέτικο παράπονο αλλά και αναλγητικό τόνο που φούσκωνε το κεφάλι μου και με οδηγούσε στο να κλείνω τα μάτια και να βλέπω ζωντανές εικόνες από τις Μία και Χίλιες Νύχτες που είχα διαβάσει το ίδιο απόγευμα. Πιστεύω σχεδόν ακράδαντα πως η πρώτη μου επαφή με την ελληνική μουσική ήταν αυτή η μελωδία. Μερικές πινελιές από αυτήν, τις συνάντησα αργότερα στο τραγούδι Εσένα δεν σου άξιζε αγάπη σε εκτέλεση της Πάνου που αρκετά αξιόλογα τραγούδησε και η Τσαλιγοπούλου αλλά την μεγαλύτερη ομοιότητα την έχω βρει στους αμανέδες που έχω ακούσει κατά καιρούς, κυρίως τους Σμυρνιώτικους και σε μεγαλύτερη ηλικία τους Βυζαντινούς μουσικούς ρυθμούς από τους οποίους επηρρεάστηκε και το παραδοσιακό νησιώτικο τραγούδι.
Ένας από τους πιο αγαπημένους μου παραδοσιακούς συνθέτες και στιχουργούς είναι ο Πυθαγόρας που έχει γράψει μερικές από τις ωραιότερες ελληνικές μελωδίες με κορυφαία- για μένα – το Όταν πίνει μια γυναίκα σε εκτέλεση της Χάρις Αλεξίου.
Θέλω να πιστεύω πως ο καθένας από εμάς μπορεί να ονομάσει τουλάχιστον έναν αγαπημένο Έλληνα ερμηνευτή και/ή συνθέτη/στιχουργό, έναν μουσουργό που απλά σου μιλάει με τρόπο συγκινητικό και βαθύ. Οι στίχοι του Νίκου Γκάτσου, η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, η φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου, η Αλεξάνδρια, το Ερωτικό, Η Ρόζα, Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας, Μία είναι η ουσία, Πρώτη Φορά με την Κουμιώτη, Σπασμένο Καράβι με τον Σκαρίμπα. Εκεί κάπου ανάμεσα στην κουβέρτα και τον καναπέ εκείνο το πρωινό ένιωσα βαθιά ευγνωμοσύνη για τον αμανέ που συνόδευε αυτή μου την ανάμνηση και με έχει στοιχειώσει από τότε και πολύ φοβάμαι πως θα μείνει μαζί μου ακόμα και πέρα από την μέρα που η γυναίκα που μου τον ψιθύριζε φύγει για κάπου αλλού και τη θέση της πάρει μια μικρόσωμη κοριτσίστικη φιγούρα, δίπλα μου στον καναπέ. Απλά μερικές φορές σκέφτομαι τί καλά να κρατούσαμε για πάντα και να ηχούσαμε στα αυτιά του πλανήτη από κάποιο διαγαλαξιακό ηχείο.
Το τελευταία μεγάλο αστέρι της τωρινής ελληνικής σκηνής σου χτυπάει το γυαλί της τηλεόρασής σου από μέσα με εκείνο το μεγάλο καθυστερημένο, κενό και λαμπερό χαμόγελο και ισχυρίζεται ότι ήρθε για να μείνει στην συνείδηση του έλληνα μουσικόφιλου.
Ο Πυθαγόρας πέθανε ξαφνικά σε ηλικία 49 ετών, το 1979.
Ο αλεξανδρινός ο καθαρός ο ουρανός
στον έρωτα είναι σαν διαμάντι ανθεκτικός
κι όπως καθρεφτίζεται στη θάλασσα ζεστός
λες γιασαλάμ να κι ένας άξιος μισθός
Βρε γιασαλάμ πού να το φανταστώ
τόσο γλυκό το φθινόπωρο αυτό
τούτος ο ουρανός ο φθινοπωρινός
είναι ο αυθεντικός ο αλεξανδρινός
Το ένα μου λιμάνι είναι δυτικό
το άλλο το παλιό ανατολικό
έχω αεροδρόμιο στο βοριά
κι ένα αρχαίο φάρο προς το νοτιά
Ναι ο ουρανός ο καθαρός ο αυθεντικός
στην Αλεξάνδρεια είναι τόσο ανθεκτικός
που όταν σκάει το κύμα δυνατά στο Κάιτ Μπέι
παντάν παντάν βρε γιασαλάμ ο έρωτας λέει
Γιασαλάμ θα πει τόσα χώρεσα
που το δαίμονά μου συγχώρεσα
για όλα του τα πάθη τα άγρια
γιασαλάμ θα πει Αλεξάνδρεια
———————————————–
Με μια πιρόγα φεύγεις και γυρίζεις
τις ώρες που αγριεύει η βροχή
στη γη των Βησιγότθων αρμενίζεις
και σε κερδίζουν κήποι κρεμαστοί
μα τα φτερά σου σιγοπριονίζεις
Σκέπασε αρμύρα το γυμνό κορμί σου
σου ‘φερα απ’ τους Δελφούς γλυκό νερό
στα δύο είπες πως θα κοπεί η ζωή σου
και πριν προλάβω τρις να σ’ αρνηθώ
σκούριασε το κλειδί του παραδείσου
Το καραβάνι τρέχει μες στη σκόνη
και την τρελή σου κυνηγάει σκιά
πώς να ημερέψει ο νους μ’ ένα σεντόνι
πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά
αγάπη που σε λέγαμ’ Αντιγόνη
Ποια νυχτωδία το φως σου έχει πάρει
και σε ποιο γαλαξία να σε βρω
εδώ είναι Αττική φαιό νταμάρι
κι εγώ ένα πεδίο βολής φτηνό
που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι
sonic death monkey 